“शिव तांडव स्तोत्रम्” (Shiv Tandav Sharot) एक प्रसिद्ध हिंदू भक्ति स्तोत्र है, जो भगवान शिव की महिमा और उनके तांडव नृत्य को व्यक्त करता है। रावण, लंका के राजा, ने इस स्तोत्र को लिखा था जब उन्हें कैलाश पर्वत पर शिव जी की महिमा की प्रसंसा की थी । ये स्तोत्र भगवान शिव के वीर रूप, शक्ति और अद्भुत रूप को प्रशंसित करता है। इस स्तोत्र का पाठ करने से भक्त के अन्दर शक्ति, भक्ति और प्रेम की भावना जागृत होती है।
इसका पाठ बहुत ही उत्तम मना जाता है। हिन्दू धर्म में “शिव तांडव स्तोत्रम्” एक प्रमुख पाठ है। ऐसा मना जाता है की इसके पाठ करने से राहु और केतु के अशुभ प्रभाव कम होने लगता है और शनी की कृपा भी उनपर बरसने लगती है।
ये स्तोत्र सामान्य रूप से 5 भागों में बताया गया है, जिनमें शिव जी के वीर रूप, तांडव नृत्य की उत्कृष्टता, और उनकी महिमा को व्यक्त किया गया है। इस स्तोत्र का पाठ करके शिव जी की शक्ति और कृपा को प्राप्त करने की प्रार्थना की जाती है।
किसी भी भक्ति स्तोत्र या मंत्र का उचारण या पाठ सही विधि और श्रद्धा से किया जाना चाहिए। इसके अलावा, स्तोत्र के अर्थ को समझकर और उसकी महिमा को मन और भावना से महसुस करके पाठ करना भी महत्वपूर्ण है।
जटाटवीगलज्जलप्रवाहपावितस्थले
गलेऽवलम्ब्य लम्बितां भुजङ्गतुङ्गमालिकाम् ।
डमड्डमड्डमड्डमन्निनादवड्डमर्वयं
चकार चण्डताण्डवं तनोतु नः शिवः शिवम् ॥
जटाकटाहसम्भ्रमभ्रमन्निलिम्पनिर्झरी
विलोलवीचिवल्लरीविराजमानमूर्धनि ।
धगद्धगद्धगज्जलल्ललाटपट्टपावके
किशोरचन्द्रशेखरे रतिः प्रतिक्षणं मम ॥
धराधरेन्द्रनन्दिनीविलासबन्धुबन्धुर
स्फुरद्दिगन्तसन्ततिप्रमोदमानमानसे ।
कृपाकटाक्षधोरणीनिरुद्धदुर्धरापदि
क्वचिद्दिगम्बरे मनो विनोदमेतु वस्तुनि ॥
जटाभुजङ्गपिङ्गलस्फुरत्फणामणिप्रभा
कदम्बकुङ्कुमद्रवप्रलिप्तदिग्वधूमुखे ।
मदान्धसिन्धुरस्फुरत्त्वगुत्तरीयमेदुरे
मनो विनोदमद्भुतं बिभर्तु भूतभर्तरि ॥
सहस्रलोचनप्रभृत्यशेषलेखशेखर
प्रसूनधूलिधोरणी विधूसराङ्घ्रिपीठभूः ।
भुजङ्गराजमालया निबद्धजाटजूटकः
श्रियै चिराय जायतां चकोरबन्धुशेखरः ॥
ललाटचत्वरज्वलद्धनञ्जयस्फुलिङ्गभा
निपीतपञ्चसायकं नमन्निलिम्पनायकम् ।
सुधामयूखलेखया विराजमानशेखरं
महाकपालिसम्पदेशिरोजटालमस्तु नः ॥
करालभालपट्टिकाधगद्धगद्धगज्ज्वलद्
धनञ्जयाहुतीकृतप्रचण्डपञ्चसायके ।
धराधरेन्द्रनन्दिनीकुचाग्रचित्रपत्रक
प्रकल्पनैकशिल्पिनि त्रिलोचने रतिर्मम ॥
नवीनमेघमण्डली निरुद्धदुर्धरस्फुरत्
कुहूनिशीथिनीतमः प्रबन्धबद्धकन्धरः ।
निलिम्पनिर्झरीधरस्तनोतु कृत्तिसिन्धुरः
कलानिधानबन्धुरः श्रियं जगद्धुरंधरः ॥
प्रफुल्लनीलपङ्कजप्रपञ्चकालिमप्रभा
वलम्बिकण्ठकन्दलीरुचिप्रबद्धकन्धरम् ।
स्मरच्छिदं पुरच्छिदं भवच्छिदं मखच्छिदं
गजच्छिदान्धकच्छिदं तमन्तकच्छिदं भजे ॥
अखर्वसर्वमङ्गलाकलाकदम्बमञ्जरी
रसप्रवाहमाधुरीविजृम्भणामधुव्रतम् ।
स्मरान्तकं पुरान्तकं भवान्तकं मखान्तकं
गजान्तकान्धकान्तकं तमन्तकान्तकं भजे ॥
जयत्वदभ्रविभ्रमभ्रमद्भुजङ्गमश्वसद्
विनिर्गमत्क्रमस्फुरत्करालभालहव्यवाट् ।
धिमिद्धिमिद्धिमिध्वनन्मृदङ्गतुङ्गमङ्गल
ध्वनिक्रमप्रवर्तितप्रचण्डताण्डवः शिवः ॥
दृषद्विचित्रतल्पयोर्भुजङ्गमौक्तिकस्रजोर्
गरिष्ठरत्नलोष्ठयोः सुहृद्विपक्षपक्षयोः ।
तृणारविन्दचक्षुषोः प्रजामहीमहेन्द्रयोः
समप्रवृत्तिकः कदा सदाशिवं भजाम्यहम् ॥
कदा निलिम्पनिर्झरीनिकुञ्जकोटरे वसन्
विमुक्तदुर्मतिः सदा शिरःस्थमञ्जलिं वहन् ।
विमुक्तलोललोचनो ललामभाललग्नकः
शिवेति मन्त्रमुच्चरन्कदा सुखी भवाम्यहम् ॥
इमं हि नित्यमेवमुक्तमुत्तमोत्तमं स्तवं
पठन्स्मरन्ब्रुवन्नरो विशुद्धिमेतिसंततम् ।
हरे गुरौ सुभक्तिमाशु याति नान्यथा गतिं
विमोहनं हि देहिनां सुशङ्करस्य चिन्तनम् ॥
पूजावसानसमये दशवक्त्रगीतं यः
शम्भुपूजनपरं पठति प्रदोषे ।
तस्य स्थिरां रथगजेन्द्रतुरङ्गयुक्तां
लक्ष्मीं सदैव सुमुखीं प्रददाति शम्भुः ॥
शिव तांडव स्तोत्र एक शक्तिशाली और पवित्र पाठ है जिसका उपयोग आध्यात्मिक विकास और आत्म-सुधार के लिए किया जा सकता है। ऐसा कहा जाता है कि ग्रहण के दौरान 1008 बार मंत्र का जाप करने से बाधाएं दूर होती हैं और मनोकामनाएं पूरी होती हैं। हालाँकि, भजन का जाप करने से पहले किसी आध्यात्मिक शिक्षक या गुरु से परामर्श करना महत्वपूर्ण है, क्योंकि यह एक शक्तिशाली पाठ है जिसे सावधानी से किया जाना चाहिए।